Kilka słów o autorze bloga

Blog prowadzony przez nauczyciela: przyrody, matematyki, informatyki.
Strona zawiera utwory własne do wykorzystania przez uczniów i nauczycieli podczas edukacji szkolnej z podaniem nazwiska autora.

Tu mieszka wiedza zamknięta w wersach.
Łatwo i szybko ją zapamiętasz!

Zdjęcia w większości pochodzą z Wikipedii.

piątek, 26 grudnia 2014

Uroczyste otwarcie ekopracowni

Ekopracownia zaprasza już nas!


  Dziś  w naszej szkole słychać  promienny gwar,
 radość panuje od rana.
 Ekopracownia  nowa, cudowny dar,
 prawdziwa,  a nie żaden czar.

Wesoło z przyjacielem odkrywać świat,
 badać i wyciągać wnioski.
 W  nauce sięgać  choćby do nowych gwiazd,
tu w naszej ekopracowni.

Ekopracownia zaprasza już nas,
pachnie nowością najpiękniejsza z klas,
o środowisko chce każdy z nas dbać,
od siebie też więcej dać!

Kto z ekologią  jest dziś  za pan brat,
 zmieni  na lepszy  zniszczony   nasz świat.
Wiec korzystajmy już z zasobów jej,
 a wszystkim będzie nam lżej!










Nie daleko,  ale blisko
w naszych Prusinowicach,
jest pracownia, która dzisiaj
wszystkich uczniów zachwyca.
Nie daleko,  ale blisko
w naszej szkole  właśnie tu.
Nowoczesna, funkcjonalna
zjawiła się jak ze snu.

Nowa Ekopracownia
  zaprasza dziś w progi swe,
na nowoczesne  lekcje,
do klubu Eko-Ekspert,
I bardzo ten czas
 zatrzymać  chce w nas!

Szczyptę  chęci tylko trzeba
by z przyrodą  za pan brat.
egzystować w wielkiej zgodzie,
i szanować każdy kwiat!

Nowa Ekopracownia
  zaprasza dziś w progi swe,
na nowoczesne  lekcje,
 do klubu Eko-Ekspert.
I bardzo ten czas- zatrzymać
 chce w nas!

Tak daleko i tak blisko
jest dziś marzeń naszych świat.
Będzie służyć wszystkim uczniom
przez  kolejnych  wiele lat!

12-12-2014r.

piątek, 19 grudnia 2014

Marmozeta białoucha i świnka morska

Niezwykłe spotkanie z marmozetą białouchą
i świnką morską


 Marmozeta, uistiti białoucha

Uistiti białoucha- skąd nazwa jej właśnie taka?
 Białymi kępkami futra, maskuje uszy małpka.
Puszysty, prążkowany, długi posiada ogon,
w Brazylii w lasach deszczowych- ma swój rodzinny dom.

Żywi się sokami oraz  żywicą  z drzew,
owady, żaby, jaja skonsumuje też.
Marmozeta aktywna jest szczególnie w dzień,
samica dowodzi stadem (15 sztuk) niczym dzielny herszt.

Mlaskaniem, cmokaniem wabi oraz nęci samca,
o terytorium (40 ha) walka z innymi małpami zażarta.
Kiedy  dwa lata skończy już może się rozmnażać
i dwa mioty na rok  na świat wkrótce wydawać (130-150 dni ciąża).

Młodymi się zajmują również inne samice,
w takim małpim  przedszkolu radośnie upływa im życie.








Świnki  morskie
 


Pochodzą z Ameryki Południowej,
od dawna znane na  świecie ( 3000 l. pn.e.)
Świnki morskie- pierwotnie  zamorskie,
bo zza mórz,  przybyły do Europy przecież.

Przywieźli je konkwistadorzy,
wraz z innymi cennymi łupami (1500 r.)  
Lecz dlaczego  te małe gryzonie 
nazwano pospolicie - świnkami.

Sprawił  to  brak wyraźnej szyi,
jak u naszych domowych świnek,
i ich odgłos do kwiczenia podobny,
mimo, że  nie należą do ich  kuzynek.

Udomowione dawno przez Inków,
służyły za pyszne danie,
bywały również czczone,
i do grobowców składane.

W Europie  były kupowane
jako prezenty dla dzieci.
W tym celu hodowane
są  od pięciu stuleci.

Ich przodkiem jest aguti ,
 obecnie wiele ich ras
 są krótko, długowłose, bezwłose,
  ubarwień ich cały  mix- masz!     



Eksperymenty: określamy pH różnych roztworów,
wykorzystując wskaźnik kwasowości wywar z liści kapusty czerwonej.

Od  lewej: woda mineralna, woda czysta, ocet, alkohol, płyn do mycia paneli, proszek do prania, Ludwik do mycia naczyń , coca-cola, woda bez wywaru.

D. G. 19-12-2014r.

niedziela, 14 grudnia 2014

Wskaźniki kwasowości

Wskaźniki kwasowości

Błękit tymolowy, fenoloftaleina,
oranż metylowy,  lakmus.
Herbata,  wywar z czerwonej kapusty,
sok z owoców  bzu.
To są substancje, którymi się sprawdza
 kwasowość –pH roztworu,
inny mają  kolor w środowisku kwaśnym,
w obojętnym i w zasadowym. 
Wskaźniki kwasowości  świetnym do doświadczeń
materiałem są pokazowym.
W kwaśnym środowisku   czerwony  mają kolor,
 niebieski,  żółty w zasadowym.
(wyjątek:  fenoloftaleina ma  malinowy kolor w środowisku zasadowym) .
Skala pH od zera do  czternastu (pH 0-14) pnie się,
taką    ma górną  granicę.
 Im wyższa cyfra- odczyn  zasadowy ( pH>7 do14),
Mniej niż 7  do kwaśnych rozwór  zaliczę.

Chemicznie czysta woda ma pH siedem (pH  7),
odczyn jej jest obojętny.
Jonów hydroniowych ( H3O+ ) 
tyle co grup OH 
stan równowagi  ma piękny!

 

D. G. 14-12-2014r.

niedziela, 7 grudnia 2014

Niesporczaki


Niezniszczalne przetrwańce

Zr.http://www.wykop.pl/link/1273603/kilka-malych-stworzonek-udalo-sie-sfotografowac-pod-mikroskopem/

Spotkać je można w każdej części  świata,
na lądach,  pod ziemią,   w wodzie.
Na szczytach wysokich Himalajów,
w gejzerach, w osadach,  w lodzie.
Ich długość  w granicach milimetra (0,3-1,2mm),
słyną też z grubych  łap ( 3-4 pary).
Głowę  i tułów  posiadają
 omatidiami  widzą świat. 
Na głowie ruropodobne usta
i wieniec  zębowych tworów.
Wygląd ich przypomina serię
niesamowitych  potworów.
http://polimaty.pl/2013/04/niesporczak-superman-przyrody/


Mieszkają  w lasach , na łąkach, na polach,
nawet na twardej skale.
Mikroskopijne ich kosmiczne ciała,
odporne niebywale.
Próżnia , ciśnienie sześć razy większe
niż to które jest na Ziemi ( na dnie rowu Mariańskiego),
promieniowanie, skrajne  temperatury,
życiu ich nie  zaszkodzi.
Przetrwają silne zanieczyszczenie,
a nawet wody brak.
Do  życia powrócą po nawodnieniu
nawet gdy minie sto lat!
Są jak postaci z filmów science fiction
te jajorodne  składańce.
Na ciele  pazury  i szczecinki  mają 
 niezniszczalne przetrwańce.
Ponoć przybyły tutaj z kosmosu
może na asteroidzie,
lub z deszczem meteorytów spadły,
nim pojawili się ludzie.


Wodne niedźwiedzie, powolni chodziarze,
zwane tak na swój chód.
Kolejny i tajemniczy to jest
przyrody prawdziwy cud.


Te niezniszczalne, kosmiczne zwierzaki
to wylinkowce- niesporczaki!


D. G.
07-12-2014r.

środa, 26 listopada 2014

Tworzenie wulkanu, hodowla kryształów


Robimy wulkan, hodujemy kryształy


                                                               
                                                



 Uczymy się kreatywnego myślenia i wyjścia poza schemat!
                                                                        
28-11-2014r.

środa, 19 listopada 2014

Złote myśli

Złote myśli w kreatywnym rozwoju
1. "Nie proś świata, aby się zmienił-to Ty zmień się pierwszy."
Anthony de Melo
2. "Produkuje maszyna, człowiek tworzy".
Rollo May
3. "Wielki człowiek zachowuje umysł dziecka."
Meng-cy
4. "Pytania dojrzewają w ciszy."
Christoph Lindenberg
5. Tam gdzie rzeczy stare i dobrze znajome nabierają cech nowości,
tam właśnie czynna jest wyobraźnia."
John Dewey
6. "Żaden produkt twórczy nie jest absolutną nowością i stanowi fragment długiego łańcucha rozwoju, w którym teraźniejszość jest uwarunkowana przeszłością."
Zbigniew Piertasiński
7. "Okazje do innowacji nie pojawiają się podczas burzy, lecz w powiewie wietrzyka."
Peter F. Drucker
8. "Błędy są po to aby pomagać , a nie po to aby karać."
Vera Peiffer 
 
9. "Bądź dla innych czymś, co pozwoli im być czymś więcej dla samych siebie"

Filip Zimbardo

10. Nie  martw się tym, co inni robią lub gdzie są. Każdy uczy się w inny sposób. Próba uczenia się w taki sposób jak inni, jest jak próba noszenia ich butów-to zawsze będzie nieszczęśliwe dopasowanie” 
                                                                                                              (Amabile, 1989, s151)

11. "Nie jest sztuką być lepszym od innych.
Sztuką jest być lepszym od siebie samego z dnia poprzedniego." 

                                                                                                                                            autor nieznany


sobota, 15 listopada 2014

Andrzejki

Piosenka na andrzejki 
mel. "Córka  rybaka"
 
Gdy księżyc  świeci  w wigilię  Andrzeja,
miłosną magię roztacza i blask.
Dziewczęta pragną poznać przyszłych mężów,
zaklęcia płyną hordami  do gwiazd.
Co  wywróży wosk przez klucz  przelany, 
  co ukaże  na ścianie jego cień.
Pytają cicho nakłute serca, 
które z wróżb za chwilę tu spełnią się !
 
Dzisiaj  andrzejki,  dzisiaj  andrzejki,
czas na wróżby i kabały  nadszedł wielki.  
Co też powiedzą nam dzisiaj karty,   
czy wart miłości, czy może nie jest jej wcale  warty!
 
W wieczór andrzejek  również chłopcy wróżą sobie,
losują imię wybranki z talii kart!
Czy nowa miłość będzie tą  jedyną,
czy  niespełnionych nadziei to  znak.  
Wspólne zabawy w damskim i męskim gronie,
w rytm muzyki, przy  magicznym blasku świec,
sprawiają wszystkim wiele radości,
na andrzejkowy wieczór czym  prędzej   śpiesz!


Dzisiaj  andrzejki,  dzisiaj  andrzejki,
czas na wróżby i kabały  nadszedł wielki.  
Co też powiedzą nam dzisiaj karty,   
czy wart miłości, czy może nie jest jej wcale  warty!
 
D. G. 15-11-2014r.

piątek, 14 listopada 2014

Tangramowe zwierzaki



Ułożyć  zwierzaka z elementów tangramu
nie jest wcale łatwo!


Tangramowa legenda


Dawno, dawno temu  przed tysiącem lat.
Żył smok w Chinach Yu- ludzi wierny gad.
Lecz Bóg Gromów zazdrosny  o tą dobroć był,
postanowił niebo  zmienić w marny pył.
Wziął topór w swoje  dłonie  i zamachnął się,
i  na siedem części  wnet rozpadło się.

Zniszczył Słońce, Księżyc  i  życie na Ziemi.  
Nie zostawił nawet  choćby kilku cieni.

Smok Yu postanowił  zebrać części te
i zaczął to tworzyć- co zniszczyło się.
Cień każdej stworzonej od nowa postaci
 wędrował po świecie i żałośnie płakał.

Aż jęki żałosne  usłyszał Bóg Grom ,
i naprawił wcześniej  wyrządzone zło.
I z każdego cienia,  wyciął jego kształt,
i od nowa zaludnił  cały piękny świat.
Powrócili ludzie, rośliny zwierzęta,

a ty czytelniku na zawsze pamiętaj.
 Z siedmiu części tangramu-twórz od młodych lat.
W wyobraźni odkryjesz - kreatywny świat!



                                                                               D.G.
12-11-2014r.

poniedziałek, 10 listopada 2014

czwartek, 23 października 2014

Zadania z potyczek matematycznych V




Liczby naturalne - klasa V
  1. Iloczyn trzech kolejnych liczb naturalnych wynosi 120, iloczyn skrajnych liczb wynosi 24. Podaj te liczby.
  2. Do ponumerowania stron książki użyto 300 cyfr. Ile stron ma ta książka?
  3. Ile istnieje liczb dwucyfrowych większych od 63, w których cyfra dziesiątek jest o 2 większa od cyfry jedności?
  4. Oblicz wartość wyrażenia 4+A, jeśli wiadomo, że B*C=7, C*D=35, D*A=15 oraz A, B, C,D są liczbami naturalnymi.
  5. Cztery słonie i dwa konie ważą tyle samo co dwa słonie i dziesięć koni. Ile razy słoń jest cięższy niż koń?
  6. Niektóre bakterie mogą rozmnażać się w sprzyjających warunkach co 15 minut. Z każdej bakterii powstają dwie nowe. Ile osobników potomnych powstanie z trzech bakterii macierzystych po dwóch godzinach?
  7. Przedstaw liczbę 300 w postaci sumy pięciu liczb naturalnych, takich że druga jest dwa razy większa od pierwszej, trzecia trzy razy większa od pierwszej, czwarta cztery razy większa od pierwszej a piąta pięć razy większa od pierwszej.
  8. W hotelu należy ponumerować drzwi do poszczególnych pomieszczeń od 1 do 150. Oblicz ile razy należy użyć cyfrę 1 i cyfrę 0, żeby wykonać tę pracę. Ilu gości można pomieścić w tym hotelu, jeśli pokoje jednoosobowe oznaczono liczbami jednocyfrowymi, pokoje dwuosobowe liczbami dwucyfrowymi, a pokoje trzyosobowe liczbami trzycyfrowymi?
  9. Napisano 99 kolejnych liczb naturalnych, zaczynając od 55. Ile razy użyto cyfry 5?
  10. Trzej chłopcy: Andrzej, Jacek i Wojtek wybrali się na grzyby. Znaleźli razem 27 grzybów. Andrzej znalazł 2 razy więcej niż Jacek i Wojtek razem, a Jacek znalazł ich 2 razy więcej niż Wojtek. Ile grzybów znalazł każdy chłopiec?
  11. Codziennie rano pies Hau i kot Miau biegną myć się nad rzekę. Pies biegnie 10 minut, a kot 20 minut. Po jakim czasie pies dogoni kota, jeśli kot wybiegnie z domu o 5 minut wcześniej?
  12. Ogon wielkiej ryby waży 2 kg, głowa waży tyle, ile ogon i pół tułowia, a tułów tyle, ile głowa i ogon. Ile waży ryba?

Podzielność liczb- klasa V
1.    Znajdź najmniejszą liczbę naturalną, która przy dzieleniu przez każdą z liczb 2, 3, 4, 5 daje resztę1.
2.    Znajdź sumę dzielników liczby 170 będących liczbami pierwszymi.
3.    Przedstaw liczbę 525 w postaci iloczynu dwóch liczb, których największy wspólny dzielnik wynosi 5. Znajdź wszystkie możliwości.
4.    Ojciec i syn postanowili zmierzyć odległość między dwoma drzewami za pomocą kroków. Długość kroku ojca wynosi 70 cm, a długość kroku syna 56 cm. Jaka jest odległość między drzewami, jeśli ślady stóp ojca i syna pokryły się aż 11 razy?
5.    Jaka liczba dwucyfrowa podzielna przez 6 jest kwadratem pewnej liczby naturalnej i przy dzieleniu przez 5 daje resztę 1? Czy zadanie ma tylko jedno rozwiązanie?
6.    Pomyślałem liczbę, która jest iloczynem dwóch liczb pierwszych różniących się o dwa. Jaka to mogła być liczba, jeżeli wiemy, że jest mniejsza od 200?
7.    Liczba naturalna, która równa się sumie wszystkich swoich dzielników mniejszych od niej samej, nazywa się liczbą doskonałą. Która z liczb 4, 6, 10, 12 jest liczbą doskonałą?
8.    Dla jakich par liczb jednocyfrowych ( cyfr ) a i b liczba czterocyfrowa 52ab jest podzielna przez 10 i nie jest podzielna przez 3?

9.    Na stacji stały trzy pociągi. W pierwszym było 462 kolonistów, w drugim 546, w trzecim 630. Z ilu wagonów składał się każdy pociąg, jeżeli wiadomo, że w każdym wagonie była jednakowa liczba kolonistów i że ta liczba była największa z możliwych?
10. Liczba stopni prowadzących na szczyt Szklanej Góry wyraża się najmniejszą liczbą czterocyfrową podzielną przez 2 i składającą się z różnych cyfr. Jak długo będziesz wchodzić na Szklaną Górę, jeżeli pokonanie jednego stopnia zajmie ci 1,5 sekundy?
11. Liczba, której kolejnymi cyframi są: 4, 2, x, 4, y jest podzielna przez 72. Znajdź x i y.
  1. Jak podzielić sprawiedliwie trzy jednakowe arbuzy pomiędzy cztery osoby, wykonując jak najmniej cięć?
POLA I OBWODY FIGUR PŁASKICH – KLASA V SP
ZADANIE 1.
Bok kwadratu ma długość 4 cm. Narysuj romb o boku przystającym do boku kwadratu i polu równym połowie pola kwadratu. Zapisz obliczenia.
ZADANIE 2.
Pan Mateusz wokół klombu z kwiatami postanowił wykonać chodnik z kwadratowych płytek o boku 30 cm. Chodnik ma mieć szerokość dwóch płytek.
 

a.) Ile metrów kwadratowych płytek powinien kupić?
b.) Ile to będzie płytek?
ZADANIE 3.
Prostokątna działka na planie w skali 1:2500 ma wymiary 48 mm i 32 mm.
Ile arów ma ta działka w rzeczywistości?
ZADANIE 4.
Trapez o obwodzie równym 72 cm podzielono wysokościami na dwa trójkąty
i prostokąt. Suma obwodów tych trzech figur wynosi 140 cm. Oblicz wysokość tego trapezu.
ZADANIE 5.
Obwód figury przedstawionej na rysunku wynosi 60 m. Jakie jest jej pole?



ZADANIE 6.









Oblicz wymiary placu zabaw, który na planie w skali 1:2000 ma długość 3 cm,
a szerokość 6 cm. Ile metrów siatki trzeba kupić na jego ogrodzenie pomijając drewnianą furtkę, której rzeczywista szerokość wynosi 12 dm?
ZADANIE 7.
Pole kwadratu wynosi 36 cm2. Oblicz obwód tego kwadratu.
ZADANIE 8.
W trapezie równoramiennym wysokość opuszczona z wierzchołka kąta rozwartego dzieli dolną podstawę na odcinki o długości 8 cm i 24 cm. Oblicz pole tego trapezu, jeżeli długość jego wysokości jest równa długości jego górnej podstawy.
ZADANIE 9.
Obwód trójkąta jest równy 39 cm. Jeden bok trójkąta jest o 4 cm krótszy od drugiego boku i dwa razy dłuższy od trzeciego. Oblicz długości boków tego trójkąta.
ZADANIE 10.
Oblicz pole deltoidu, którego jedna przekątna ma 12 cm, druga stanowi 1/4  jej długości.
ZADANIE 11.
Pole trapezu jest równe 60 cm2. Jedna jego podstawa ma długość 3 cm, a druga jest od niej 4 razy dłuższa. Oblicz wysokość tego trapezu.
ZADANIE 12.
Obwód trójkąta jest równy 22 cm. Jeden bok trójkąta jest o 2 cm dłuższy od jego podstawy, a drugi jest 2 razy dłuższy od podstawy. Oblicz długości boków tego trójkąta.
ZADANIE 13.
Trójkąt prostokątny równoramienny ma pole 18 cm2. Jaką długość mają przyprostokątne tego trójkąta?
ZADANIE 14.
Jeden bok równoległoboku jest o 3,2 cm krótszy od drugiego boku. Obwód jest równy 20,4 cm. Oblicz długości boków tego równoległoboku.
ZADANIE 15.
Narysuj romb o przekątnych 12 cm i 5 cm.
  1. Oblicz pole tego rombu,
  2. Zmierz długość boku tego rombu i oblicz obwód figury.
ZADANIE 16.
Prostokątny arkusz kartonu ma wymiary 60 cm i 1,2 m. Oblicz pole powierzchni
i obwód tego arkusza.
ZADANIE 17.
Gumowy kwadrat rozciągamy tak, że jeden z jego boków wydłuża się o 2 cm, a drugi o 4 cm. Utworzony w ten sposób prostokąt ma obwód równy 24 cm. Oblicz pole gumowego kwadratu.
ZADANIE 18.
Działka krasnala Bałamuta oraz działka krasnala Wesołka mają kształt prostokątów
o obwodach równych odpowiednio 90 cm i 110 cm. Krasnale postanowili zamienić swoje 2 działki na działkę w kształcie kwadratu o obwodzie równym sumie obwodów obu prostokątów. Jaką powierzchnię będzie miała ta działka?
ZADANIE 19.
Obwód trójkąta prostokątnego jest o 14 cm większy od najdłuższego boku. Oblicz sumę długości przyprostokątnych tego prostokąta.
ZADANIE 20.
Z trapezu równoramiennego odcięto trójkąt równoboczny o obwodzie 9 cm. Oblicz obwód tak otrzymanego rombu.
DROGA, PRĘDKOŚĆ, CZAS – KLASA V SP
1. Prędkość statku mierzy się w węzłach. 1 węzeł to 1,852km/h. Statek płynął
z prędkością 15,3 węzła. Wyraź prędkość tego statku w km/h
2. Krzyś i Adam byli na wycieczce. Długość trasy wycieczki wynosiła 20 km. Krzyś niósł plecak przez 1/4, a Adam przez 2/5 długości trasy. Pozostałą część drogi chłopcy przejechali samochodem. Ile kilometrów niósł plecak Krzyś, a ile Adam? Który chłopiec niósł plecak przez większą część drogi?
3. Człowiek idzie szybkim krokiem ze stała wartością prędkości równą 6 km/h. Oblicz drogę, jaką ten człowiek przebędzie w ciągu: a) 1h     b) 1min.
4. Codziennie wieczorem notowano wskazania samochodowego licznika przejechanych kilometrów. W poniedziałek rano licznik wskazał 431,5km.
Poniedziałek      471,2               Wtorek           682,7                           Środa    702,3 Czwartek           783,25                  Piątek                935,1
a) Ile kilometrów przejechał samochód w ciągu każdego dnia?
b) Ile kilometrów przejechał samochód od poniedziałku do piątku?
5. Samochód na drodze 80 km rozwinął średnią prędkość 60km/h. Oblicz czas,
w jakim przebył tę drogę.
6. Najszybszy żółw porusza się z prędkością 1,8 m/s. W jakim czasie pokona on 25 m?
7. Z jaką prędkością jedzie samochód, który pokonuje 80 metrów w ciągu 4 s. (prędkość wyraź w km/h)
8. Władek porusza się z prędkością 60 kilometrów na godzinę. W ciągu ilu sekund przejedzie 50 metrów?
9. Rodzina Kowalskich wybrała się na wycieczkę. W czasie pierwszych dwóch godzin przejechali 118,5 km, a następny odcinek trasy długości 185 km przejechali w czasie
2,5 godziny. Oblicz z jaką średnią prędkością rodzina Kowalskich jechała na wycieczkę?
10. Robert z rodzicami wybrał się na wycieczkę rowerową do babci. Po przejechaniu 12 km mieli jeszcze do przebycia 2/3 całej drogi. Jaką odległość Robert musi jeszcze pokonać, aby znaleźć się u babci?
11. Z dwóch miast odległych o 202,8 km wyjechali jednocześnie naprzeciw siebie dwaj rowerzyści. Jeden z nich jechał ze średnią prędkością 15,6 km/h. Rowerzyści spotkali się po upływie 6 godzin. Z jaką prędkością jechał drugi rowerzysta?
12. Głos w powietrzu w ciągu sekundy przebywa drogę 333 1/3 m. W jakiej odległości od nas uderzył piorun, jeżeli od chwili ujrzenia błyskawicy do chwili usłyszenia grzmotu upłynęło 9 sekund?
13. Ze Zduńskiej Woli do Częstochowy jest 100 km. Staś połowę tej drogi przebył
z prędkością 60 km/h. Drugą część tej trasy pokonał z prędkością 100 km/h.
Ile godzin zajęła mu droga ze Zduńskiej Woli do Częstochowy?